1. Điều kiện tự nhiên xã Sơn Lập

1.1 Vị trí địa lý

Xã Sơn Lập có tổng diện tích tự nhiên là 4.298,89 ha nằm ở phía tây nam huyện Bảo Lạc có vị trí địa lý như sau:

 - Phía Bắc giáp xã Thái Sơn của huyện Bảo Lâm.

 - Phía Đông giáp xã Sơn Lộ và xã Bằng Thành huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn

 - Phía Tây giáp xã Yên Thổ của huyện Bảo Lâm.

 - Phía Nam giáp Phía Nam giáp với xã Nhạn Môn huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn.

1.2. Địa hình

Là xã vùng cao địa hình thung lũng lòng máng có độ dốc lớn địa hình đồi núi cao phức tạp nên ảnh hưởng rất lớn đến giao thông đi lại, việc bố trí mạng lưới thuỷ lợi việc tưới tiêu không chủ động, mặt khác cũng gây khó khăn cho việc áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nên hiệu quả còn thấp.

1.3. Khí hậu

Khí hậu mang nét đặc trưng của khí hậu nhiệt đới gió mùa với hai mùa rõ rệt là mùa mưa và mùa khô. Mùa mưa bắt đầu từ tháng 5 đến hết tháng 10, tập trung 90% lượng mưa cả năm, khí hậu ẩm và dịu mát; mùa khô bắt đầu từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau, lượng mưa không đáng kể, khí hậu mát và lạnh, độ ẩm thấp. Mùa khô thường xuất hiện sương muối vào tháng 12 đến tháng 1 năm sau. Nhiệt độ trung bình mùa mưa là 26⁰C và mùa khô là 18⁰C.

1.4. Thủy văn

Do đặc thù địa hình là vùng núi cao có độ dốc lớn nên hệ thống thủy văn không hình thành rõ rệt, có nhiều suối nhỏ từ các khe có nước quanh năm thuận lợi cho việc tạo các tuyến mương lớn nhỏ góp phần không nhỏ tới việc tưới tiêu, do địa hình phức tạp nên việc đầu tư mương máng gặp nhiều khó khăn.

2. Các nguồn tài nguyên

2.1. Tài nguyên đất

Theo báo cáo, kèm theo bản đồ đất của huyện thì xã Sơn Lập có các loại đất chính: Đất phù sa; Đất xám; Đất nâu; Đất đen nứt nẻ; Đất tích vôi; Đất đỏ; Đất xói mòn trơ sỏi đá.

  Đa số diện tích đất của xã phân bố ở độ dốc > 25⁰ và tầng đất dày > 100 cm. Thành phần cơ giới chủ yếu từ trung bình đến nặng, cấu trúc khá bền vững và thoát nước tốt, có độ phì tiềm tàng từ trung bình đến khá, phù hợp với nhiều loại cây trồng nông - lâm nghiệp.

2.2. Tài nguyên nước

Hiện nay nước dùng cho nông nghiệp và phần lớn nước dùng cho sinh hoạt ở vùng nông thôn đều dùng nước mặt. Hạn chế lớn là trong mùa khô sông, suối bị cạn hoặc lưu lượng nước nhỏ, còn vào mùa mưa chất lượng nước mặt, nước ngầm không ổn định, độ đục lớn và có nhiều chất hữu cơ do quá trình rửa trôi các chất trên bề mặt lưu vực gây ảnh hưởng không nhỏ đến sản xuất và sinh hoạt của người dân trên địa bàn. Vì vậy trong chiến lược phát triển lâu dài của huyện cần xây dựng các phương án đảm bảo đầy đủ nguồn nước sạch, chất lượng cho các hoạt động sản xuất kinh tế nông, lâm nghiệp, công nghiệp và sinh hoạt của nhân dân.

          2.3. Tài nguyên rừng

Sơn Lập là một trong những xã thuộc huyện Bảo Lạc có tài nguyên rừng khá phong phú. Diện tích đất lâm nghiệp 3.704,47 ha, chiếm 86,17 % đất tự nhiên. Trong đó đất trồng rừng sản xuất 333,82 ha, chiếm 9,01% diện tích đất lâm nghiệp; đất có rừng phòng hộ 3.370,65 ha, chiếm 90,99 % diện tích đất lâm nghiệp. Rừng góp phần không nhỏ vào việc bảo vệ môi trường sinh thái, tạo tầng che phủ cho đất, hạn chế quá trình xói mòn, rửa trôi, cung cấp nguyên liệu một số cơ sở chế biến lâm sản trong địa bàn xã và góp phần tăng thu nhập cho nhân dân địa phương, cung cấp vật liệu cho ngành xây dựng cơ bản, là nguồn chất đốt cho nhân dân.

2.4. Tài nguyên khoáng sản

Đến nay chưa có điều tra khảo sát cụ thể nào được tiến hành nghiên cứu về tài nguyên khoáng sản trên địa bàn xã.

2.5. Các ảnh hưởng của thiên tai, biến đổi khí hậu, môi trường và các hệ sinh thái

* Thiên tai, biến đổi khí hậu

Xã có điều kiện tự nhiên, tài nguyên đất đai, nguồn nước thuận lợi cho sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp.

Trong nhiều năm nay do tình trạng lũ của toàn khu vực được khống chế nên trên địa bàn không xảy ra tình trạng ngập lụt.

Sơn Lập là xã vùng cao địa hình phức tạp, bị chia cắt bởi các dãy núi đá vôi, do đó ảnh hưởng của biến đổi khí hậu là khó tránh khỏi, tác động xấu đến việc sử dụng đất của nhân dân trên địa bàn xã. Hiện tượng thời tiết bất thường, trên địa bàn thường xảy ra mưa lũ, gây thiệt hại về kinh tế - xã hội rất lớn, đồng thời gây thiệt hại về tài nguyên đất nghiêm trọng, mưa lũ, lũ quét làm phá huỷ các công trình, vùi lấp hàng trăm hecta đất canh tác tại các vùng lũ quét tràn qua.

Trong vòng 5 năm trở lại đây, thiên tai diễn biến phức tạp và gây thiệt hại ngày càng lớn. Theo thống kê của Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Bảo Lạc, ảnh hưởng của thiên tai gây thiệt hại chủ yếu cho sản xuất nông nghiệp, đường giao thông và hư hỏng nhà cửa của nhân dân.

* Về môi trường và các hệ sinh thái

- Về môi trường đất: Về cơ bản, chất lượng môi trường đất xã hiện nay vẫn đáp ứng tốt cho các nhu cầu sử dụng, đặc biệt là hoạt động canh tác nông nghiệp. Tuy nhiên, ô nhiễm môi trường đất được xem là tất cả các hiện tượng làm nhiễm bẩn môi trường đất bởi các chất gây ô nhiễm. Vẫn còn ô nhiễm đất do ảnh hưởng từ các hoạt động sản xuất nông nghiệp, sản xuất công nghiệp, chất thải sinh hoạt, trang trại chăn nuôi tập trung,... cùng với các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội của xã, mức độ ảnh hưởng của các nguồn ô nhiễm có xu hướng ngày càng gia tăng, gây nguy cơ suy giảm chất lượng đất trên địa bàn xã.

- Về môi trường nước: Dưới tác động của các nguồn gây ô nhiễm từ nước thải sinh hoạt, nước thải của các hoạt động sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ,... từ quá trình nuôi trồng thủy sản, nước thải từ các bãi rác tự phát và các nguồn khác đang làm suy giảm chất lượng nước mặt, nước ngầm trên địa bàn xã, cho thấy chất lượng nước mặt có nguy cơ bị ô nhiễm cao.

Nhìn chung, môi trường sinh thái của xã khá trong lành. Tuy nhiên, trong quá trình sinh hoạt và sản xuất, con người đã có những tác động không nhỏ tới môi trường, gây ô nhiễm môi trường, quá trình sử dụng thuốc và phân hóa học trong sản xuất nông nghiệp còn nhiều, gây ảnh hưởng xấu đến môi trường đất, nước. Mặc dù, xã duy trì công tác thu gom rác thải vào các lò đốt rác, san lấp xử lý, phun thuốc khử trùng định kỳ song một bộ phận nhỏ người dân chưa ý thức chấp hành tốt công tác vệ sinh môi trường. Do vậy, trong thời gian tới, cùng với việc phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội thì công tác bảo vệ môi trường là rất cần thiết.